Spis treści
Depresja jest chorobą bezwzględnie wymagającą leczenia.
W poprzednim wpisie na naszym blogu podjęliśmy temat przyczyn, objawów i stopni nasilenia depresji. Czytając nasz poprzedni wpis, można było dowiedzieć się, że depresja, szczególnie ta w ciężkiej postaci, jest chorobą śmiertelną. Statystyki pokazują, że nawet 80% chorych z ciężką postacią depresji ma myśli samobójcze a ok. 15% chorych skutecznie odbiera sobie życie.
Szacuje się, że w Polsce ok. 70 % chorych na depresję nigdy nie trafia do lekarza psychiatry lub do psychologa. Wynika to przede wszystkim z niewiedzy na temat choroby, jej objawów i konieczności leczenia. Chorzy często lekceważą depresję, nie rozpatrują jej w kategoriach poważnej choroby a jedynie przypadłości, która jest stanem przejściowym, wystarczy wziąć się w garść. W społeczeństwie krąży też wiele mitów na temat depresji- że jest to przypadłość ludzi leniwych, niezorganizowanych, słabych. Chorzy często nie udają się do lekarza psychiatry lub do psychoterapeuty ze wstydu, w obawie przed negatywną oceną rodziny, współpracowników, znajomych.
Jeśli od dłuższego czasu masz obniżony nastrój, podejrzewasz, że możesz mieć depresję – wykonaj bezpłatny test na depresję, który znajdziesz na stronach Psycholodzy Online.
Czy depresję trzeba leczyć?
Trzeba, tak jak każdą chorobę. Nieleczona depresja pogłębia się. Chory coraz częściej i mocniej odczuwa objawy psychologiczne depresji. Również objawy somatyczne z czasem nasilają się, pogarsza się ogólna kondycja organizmu prowadząc do szeregu powikłań. Zwiększa się ryzyko wystąpienia cukrzycy, miażdżycy. Wzrasta też ryzyko wystąpienia chorób kardiologicznych prowadzących do zawału czy udaru. Nieleczona depresja pogarsza rokowania wielu chorób przewlekłych, obniża skuteczność leczenia nowotworów.
Czy można samemu wyjść z depresji?
Chorzy, którzy nie mają specjalistycznej wiedzy, na ogół nie są w stanie sami pokonać choroby. Nie da pokonać się depresji bez wsparcia psychoterapeutycznego lub leczenia farmakologicznego połączonego z psychoterapią.
Można sobie jednak pomóc stosując się do kilku zasad, wychodzących naprzeciw głównym objawom depresji:
- jeśli masz problemy ze snem – wyznacz sobie sztywne granice snu, zadbaj o higienę snu, w przypadku problemów z zasypianiem poproś lekarza o ziołowe tabletki albo łagodne leki ułatwiające zasypianie
- postaw na wysiłek fizyczny– choć to niełatwe, postaraj się wygospodarować codziennie chociaż pół godziny na ulubioną aktywność sportową – spacer, jazda na rolkach, rowerze, lekki trucht – poprawi się trawienie, zmęczysz się, zmniejszą się problemy z zasypianiem.
- zmodyfikuj swój sposób odżywiania, zmień dietę na lżejszą i zdrowszą- w depresji często występują zaburzenia odżywiania. Nadprogramowe kilogramy dodatkowo wzmagają poczucie winy i degradują poczucie własnej wartości. Poprawa jakości diety wzmocni organizm, ustalenie stałych pór posiłków pomogą wyregulować układ trawienny.
- nie izoluj się– choć spotkania z rodziną i znajomymi mogą wydawać ci się ostatnią rzeczą, na którą masz ochotę, wygospodaruj w ciągu dnia czas na kontakt z ludźmi, szczególnie bliskimi. Małymi krokami- zacznij od telefonów, spotkań wideo, krótkich spotkań w plenerze. Choć w epizodzie choroby może ci się wydawać to męczące, kontakt z innymi ludźmi jest bardzo ważny.
- poznaj i ćwicz techniki relaksacyjne– pomogą przynieść odprężenie, zredukują stres, pozwolą na przejęcie kontroli nad własnym ciałem, poprawi się koncentracja, nastrój i jakość snu.
Jak przebiega leczenie depresji?
Nie ma jednego, standardowego dla każdego pacjenta, sposobu leczenia depresji. Każde leczenie powinno być poprzedzone diagnozą u lekarza psychiatry. Pierwsza konsultacja psychiatryczna to spotkanie z lekarzem, który na podstawie testów i dokładnego wywiadu dobiera indywidualne leczenie- ponieważ każdy pacjent jest inny, inne są przyczyny, objawy i nasilenie choroby.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o przebiegu e-wizyty u lekarza psychiatry online, zajrzyj proszę na naszego bloga i przeczytaj artykuł „Psychiatra Online- odpowiedzi na najczęstsze pytania o wizytę psychiatryczną online”
Farmakoterapia – w przypadku pacjentów z umiarkowanym lub ciężkim stopniem nasilenia choroby, lekarz psychiatra wprowadza farmakologiczne leczenie depresji. Chorzy leczeni farmakologicznie przyjmują antydepresanty i w zależności od potrzeb- nasilenia, mnogości objawów, może być to terapia łączona kilkoma lekami jednocześnie. Podczas pierwszej konsultacji psychiatrycznej lekarza ustala jaki lek i w jakiej dawce podać pacjentowi. W miarę upływu leczenia, podczas kolejnych konsultacji, psychiatra może zmieniać leki i modyfikować dawki, w zależności od potrzeb. To zawsze lekarz psychiatra decyduje indywidualnie o tym jaki lek i w jakiej dawce podać pacjentowi oraz ile trwa leczenie pacjenta daną metodą.
Psychoterapia – gdy depresja ma łagodną postać można zdecydować się na samą psychoterapię. W przypadku umiarkowanej depresji, psychoterapia jest koniecznością i uzupełnieniem leczenia farmakologicznego. Natomiast w epizodzie ciężkiej depresji, psychoterapię włącza się do procesu leczenia dopiero wtedy, kiedy część objawów zmalała na sile lub całkowicie się wycofała pod wpływem działania leków.
Podczas konsultacji psychiatrycznej warto zapytać psychiatrę o rekomendację dotyczącą rozpoczęcia terapii. Warto jest również zadać pytanie o nurt terapeutyczny, sugerowany przez lekarza prowadzącego. Skuteczność danej terapii zależy od wielu czynników, dlatego rodzaj psychoterapii zawsze dobiera się indywidualnie do każdego przypadku choroby.
Jednym z najczęściej stosowanych w leczeniu depresji podejść terapeutycznych jest terapia poznawczo – behawioralna. Celem tego rodzaju terapii jest, w pierwszej fazie, stworzenie dobrej relacji między pacjentem a terapeutą, dogłębne poznanie problemu i wyznaczenie celów. Następnie w czasie terapii pacjent dąży do zmiany sposobu myślenia, odczuwania i zachowania a rolą terapeuty jest pomoc w przeprowadzeniu tych zmian. Terapeuta między innymi uczy pacjenta metod łagodzenia lęku, poprawy nastroju i zwiększenia aktywności. Wspomaga też pacjenta w regulacji uczuć, poprawie samooceny i wzmocnienia kompetencji społecznych.
W leczeniu zaburzeń depresyjnych stosuje się też podejście psychodynamiczne lub systemowe.
Podczas terapii w nurcie psychodynamicznym terapeuta używa takich metod jak konfrontacja, interpretacja (również interpretacja snów) i wolne skojarzenia. Kładzie też duży nacisk na wygląd. Czas trwania terapii w tym nurcie to kilka lat. Z naukowego punktu widzenia, skuteczność tego rodzaju terapii w leczeniu zaburzeń depresyjnych, jest ograniczona.
W podejściu systemowym punktem wyjścia są relacje z innymi i otoczenie pacjenta. Terapia systemowa uczy jak zmienić niewłaściwą komunikację i rozwiązywać problemy w relacjach. Kładzie nacisk na to co się mówi, w jaki sposób, kiedy i do kogo. Leczenia opiera się na rozmowach doradczych i rozwiązywaniu problemów.
Hospitalizacja– w przypadku najcięższych objawów depresji, kiedy pojawiają się myśli samobójcze i chory zagraża swojemu życiu lub zdrowiu, potrzebna jest hospitalizacja. Pobyt w szpitalu to stały kontakt z lekarzem i terapeutami. To także stała diagnostyka i możliwość modyfikacji dawkowania leków na bieżąco. Chorzy, podczas pobytu w szpitalu poddawani są terapii indywidualnej, grupowej i zajęciowej.
Ile trwa skuteczne leczenie depresji?
W leczeniu depresji nie istnieje żaden cudowny preparat, który dawałby natychmiastowe efekty.
Leczenie depresji jest procesem długotrwałym a jego długość ustalana jest dla każdego pacjenta oddzielnie. Okres leczenia uzależniony jest od wielu indywidualnych czynników między innymi od nasilenia objawów choroby a nawet od tego, który epizod depresji występuje w danym momencie u pacjenta.
W przypadku pierwszego epizodu choroby, leki stosuje się zazwyczaj od pół roku do roku, licząc od momentu ustąpienia objawów. W przypadku nawrotów choroby czas stosowania farmakoterapii wydłuża się nawet do kilku lat.
Tylko regularne zażywanie leków i w dawkach ustalonych przez lekarza prowadzącego daje szansę na wyjście z depresji. Należy również pamiętać, że leki stosowane w leczeniu depresji nie mogą być odstawione gwałtownie- może to nasilić szkodliwe dla zdrowia działania niepożądane.
Na pierwsze efekty dobrze dobranej farmakoterapii można liczyć już po 2 -3 tygodniach. Maksymalną skuteczność leczenia, przekładającą się na odczuwalny przez pacjenta wzrost samopoczucia, osiąga się po 4 – 6 tygodniach. Dobry nastrój, energia, chęć do działania, zainteresowanie innymi ludźmi powracają. Jednak ważne jest, aby nie dopuszczać do nawrotu choroby- w tym celu najlepiej jest kontynuować farmakoterapię, w takich samych dawkach jak podczas leczenia właściwego, przez czas wyznaczony przez lekarza prowadzącego.
Po wystąpieniu pierwszego epizodu depresji, ryzyko nawrotu choroby wynosi ok. 50 %. Po wystąpieniu trzech – czterech epizodów- ryzyko nawrotu to już 90%. Dlatego ważne jest, aby samodzielnie nie przerywać leczenia zapobiegawczego, które może trwać długo (nawet do końca życia).
Depresja lekooporna
Nie zawsze jednak leczenie podstawowe leczenie farmakologiczne przynosi pożądane efekty. Kiedy nie udaje się uzyskać poprawy u pacjenta leczonego przynajmniej dwoma różnymi lekami (z różnych grup, w odpowiednich dawkach, w połączeniu z prawidłowo prowadzoną terapią, przez odpowiednio długi czas, wtedy mówimy o depresji lekoopornej.
Statystyki pokazują, że nie jest to zjawisko rzadkie – u nawet połowy chorych na depresję zastosowanie pierwszego leku nie przynosi oczekiwanych rezultatów a nawet 1/3 pacjentów nie uzyskuje remisji choroby pomimo stosowania różnych opcji leczenia.
Ryzyko lekooporności zwiększa się w przypadku:
- niewłaściwie dobranej farmakoterapii
- niewłaściwa lub niepełna diagnoza (możliwe schorzenia/zaburzenia współistniejące)
- brak terapii lub niewłaściwa współpraca pacjenta i terapeuty
- brak strategii zwiększających skuteczność terapii
- uzależnienia- nadużywanie alkoholu, substancji psychoaktywnych
- czynniki zewnętrzne (np. problemy rodzinne, problemy w pracy/ brak pracy, problemy finansowe/ ubóstwo
- podeszłego wieku
Depresję lekooporną można skutecznie leczyć. W przypadku stwierdzenia lekooporności u pacjenta , istnieje kilka strategii leczenia: W zakresie farmakoterapii jest to optymalizacja dawek i czasu przyjmowania leków, zmiana leków lub jednoczesne przyjmowanie kilku leków przeciwdepresyjnych. Do schematu leczenia mogą także zostać dołączone inne leki, nie będące stricte preparatami przeciwdepresyjnymi – z reguły są to leki znieczulające i euforyzujące (potencjalizacja).
Można również wdrożyć terapie niefarmakologiczne. W zależności od stanu pacjenta i współistniejących schorzeń, stosuje się:
- leczenie elektrowstrząsami – jest to bezpieczny zabieg przeprowadzany w znieczuleniu ogólnym lub po podaniu środków zwiotczających mięśnie przez zespół składający się z anestezjologa, pielęgniarki i lekarza psychiatry. Jedna terapia to to 8 do 12 zabiegów wykonywanych co 2 – 3 dni. Pierwsze efekty poprawy można zaobserwować już po trzecim zabiegu. Jest to najskuteczniejsza metoda w przypadku depresji lekoopornej.
- głęboką stymulację mózgu– polega na wszczepieniu do mózgu implantu, który wysyłając do określonej części mózgu impulsy elektryczne, pozwala, w kontrolowany sposób, modulować jego aktywność.
- stymulację nerwu błędnego – pacjentowi, pod skórę klatki piersiowej, zostaje wszczepiony generator elektryczny a jego elektrody poprowadzone są w obręb szyi, w pobliże lewego nerwy błędnego. Stymulacja lecznicza polega na generowaniu cyklicznych impulsów w 30-sto sekundowych seriach, po których następuje kilka minut przerwy. taką terapię można stosować nawet kilka lat.
W trosce o naszych Pacjentów, aby umożliwić właściwy start w diagnozie i leczeniu depresji, przygotowaliśmy pakiet „LECZĘ DEPRESJĘ”
Obejmuje on:
1 wizytę online u lekarza psychiatry – Grzegorza Jabłońskiego
4 sesje terapeutyczne online u terapeutów:
Alina Kyselova – terapia behawioralno poznawcza
Anita Krakowiak – nurt systemowy i psychodynamiczny
Agata Aleksińska – nurt integracyjny
Anna Manios – psycholog/ interwencja kryzysowa
Zespół Psycholodzy Online.
