JAK NAUCZYĆ SIĘ SWOICH EMOCJI?

W ciągu życia emocje towarzyszą nam nieustannie. Mamy z nimi do czynienia przy każdym zdarzeniu, które jest dla nas mniej lub bardziej ważne. Emocje mogą nas motywować do działania i podejmowania ważnych decyzji, ale mogą również prowadzić nas do zachowania, którego będziemy w późniejszym czasie żałować. Mają duże znaczenie dla funkcjonowania naszego organizmu i zdrowia psychicznego. Emocje mogą też pomóc w zrozumieniu postępowania innych osób, a zdolność prawidłowego odczytywania ich u innych, sprzyja nawiązywaniu głębokich relacji. 
Jeżeli jednak ciężko wychodzi Ci wyrażanie własnych emocji to równie trudno będzie Ci zrozumieć inne osoby. Zapraszamy do lektury artykułu, który dostarczy Ci rzetelnych informacji, potwierdzonych badaniami specjalistów tej dziedziny. Dowiesz się między innymi jak rozpoznać emocje swoje i innych ludzi, jak zapanować nad emocjami oraz w jaki sposób wykorzystać tę wiedzę do tworzenia trwałych i bliskich relacji. Poznasz też ofertę PsychoPark.pl – grupę wsparcia online „Naucz Się Swoich Emocji i Pokochaj Siebie” Zapraszamy do lektury!

Co to są emocje?

Emocją nazywamy osobisty stan psychiczny, który jest związany ze świadomą bądź nieświadomą oceną sytuacji. Emocje działają natychmiast, co prowadzi do konkretnego działania, zmian w ciele, ekspresji oraz zachowań. Wg Paula Ekmana emocje podstawowe to strach, złość, smutek, radość, wstręt i zaskoczenie, gdyż są praktykowane i rozpoznawane przez większość ludzi. Reszta emocji jest tutaj zaliczana do emocji złożonych jako mieszanka emocji podstawowych. Należą do nich między innymi:

• miłość lub przyjaźń – jako połączenie radości i akceptacji
• groza lub trwoga – jako skutek strachu i zaskoczenia
• ostrożność lub niepokój – będące połączeniem strachu i wstrętu
• wrogość – połączenie złości i wstrętu
• poczucie winy – jako skutek radości i strachu

W jaki sposób rozpoznawać własne i cudze emocje?

Świadomość swoich stanów emocjonalnych sprzyja życiu w zgodzie z sobą i własnymi potrzebami. Jeżeli je akceptujemy, możemy w odpowiedni sposób reagować na sytuacje, które nas spotykają. Pomaga w tym wówczas, inteligencja emocjonalna, dzięki której potrafimy stawiać granice i bronić ich kiedy są naruszane. Tak tworzą się więzi oparte na szczerości i zaufaniu. Tłumienie uczuć może natomiast prowadzić do frustracji, depresji czy zwiększać ryzyko innych zaburzeń psychicznych. 

Właśnie dlatego, istotną rolę w rozpoznawaniu własnych emocji odgrywa umiejętność nazywania ich, poprzez codzienne rejestrowanie emocji, za każdym razem, gdy poczuje się coś innego lub nowego. Kolejnym elementem jest prowadzenie dzienniczka uczuć i emocji. Ważnym jest, by podczas pisania o uczuciach, dokładnie opisać również sytuację, w której pojawiła się określona emocja. Przy rozpoznawaniu własnych emocji pomocne okazuje się też określenie stanu własnego organizmu czy posługiwanie się porównaniami.

Aby rozpoznać emocje drugiego człowieka należy obserwować jego ciało i to jak się zachowuje. Poprzez obserwację można lepiej zrozumieć, co osoba naprzeciwko czuje i jakie przeżywa emocje. Szczególną uwagę należy zwrócić na ekspresję twarzy, posturę, kontakt wzrokowy, gesty, ton głosu, dobór słów czy sposób ich akcentowania. Kluczowym elementem w procesie rozpoznawania emocji u innych jest też zdolność empatii. Praktykowanie jej pozwala lepiej zrozumieć perspektywę drugiej osoby. Pomocne okazuje się wówczas aktywne słuchanie, zadawanie pytań i unikanie ocen podczas kontaktu. 

Jakie korzyści przynoszą nam emocje a jakie powodują szkody?

Dzięki emocjom nasze ciało jest w stanie przygotować się do natychmiastowego działania czy przystosować do otoczenia. Budują one również naszą indywidualność, która ujawnia się w trakcie nawiązywania relacji i  tworzenia wspólnot. Pomagają komunikować się z innymi oraz sygnalizują nam własne potrzeby. Co więcej, emocje zaliczane do “negatywnych” również mogą przynieść nam wiele korzyści, gdyż często są ważniejsze dla przeżycia niż emocje “pozytywne”. Emocje te, przestrzegają nas o zagrożeniu i zmuszają do dokonania zmiany w otoczeniu lub wewnątrz siebie. 

Tłumione emocje natomiast, mogą przynieść wiele szkód nie tylko zdrowiu psychicznemu, ale i fizycznemu. Konsekwencją odczuwania poczucia winy mogą być bóle i wrzody żołądka. Poczucie braku celu w życiu, frustracja czy gniew mogą skutkować zaburzeniami pracy wątroby. Długotrwały stres może odbić się na funkcji jelit. Efektem odczuwania lęku czy poczucia odrzucenia mogą być bóle w klatce piersiowej i zaburzenia rytmu serca. Smutek i żal mogą upośledzać funkcje oddechowe. Chroniczny strach i przerażenie kumulują się w obrębie nerek, a choroby trzustki mogą być konsekwencją agresji.

Jaką rolę odgrywają emocje w zaburzeniach umysłowych?

Zaburzenia emocjonalne rozumiane są jako nieprawidłowa reakcja emocjonalna na bodźce zewnętrzne. Jest to szeroka grupa schorzeń, których przyczyny mogą być różne. Mogą dotyczyć nieprawidłowości w obrębie neuroprzekaźników w mózgu, być uwarunkowane genetycznie lub pojawić się na skutek traumatycznych przeżyć. Do najczęstszych objawów zaburzeń emocjonalnych zaliczane są między innymi te wymienione poniżej:

• problemy ze snem;
• chwiejność emocjonalna;
• ciągłe zmęczenie;
• trudności z koncentracją.

Ze względu na różne rodzaje i przyczyny zaburzeń emocjonalnych diagnoza wymaga czasu i uczestnictwa w kilku konsultacjach psychologicznych lub psychiatrycznych. Podczas konsultacji osoba uczy się prawidłowo rozpoznawać i nazywać własne stany emocjonalne, akceptować siebie takim jakim jest i uczy się strategii radzenia sobie z emocjami.

Jak wykorzystać informacje o emocjach w związkach, pracy, rodzinie i przyjaźni?

Pozytywne i negatywne emocje są nierozerwalnym elementem każdej relacji. Dają mnóstwo przydatnych informacji o nas samych oraz osobach, z którymi mamy do czynienia. Komunikują nam potrzeby, ale i niebezpieczeństwa. Co więcej, mogą one wskazywać na problemy w relacjach. Emocje, których nie powinno się odczuwać w żadnej zdrowej relacji to wstręt, pogarda, lęk, zazdrość, wstyd i obojętność. Emocje te mogą mieć różne podłoża a do ich objawów mogą być zaliczane między innymi poczucie braku bezpieczeństwa, niska samoocena, wycofanie czy utrata zainteresowania. W takich sytuacjach pomocna okazuje się:

• umiejętność rozpoznawania emocji;
• umiejętność rozmowy o nich i własnych potrzebach;
• podejmowanie próby zrozumienia tego, co się dzieje i co zmieniło w dotychczasowych relacjach.

Samoakceptacja – czym jest i jakie ma znaczenie?

Akceptacja własnych emocji często okazuje się niebywale trudnym, ale i ważnym zadaniem. Polega na byciu świadomym własnych stanów emocjonalnych i akceptowaniu ich takimi jakimi są. Pamiętajmy, że nie ma złych emocji. Są emocje pozytywne i negatywne, trudne i te bardziej przyjemne. Kluczem do akceptacji własnych emocji jest praktyka uważności, a więc obserwacja swoich myśli i uczuć. Akceptacja może zwiększyć pozytywne uczucia i buduje poczucie własnej wartości. Odpowiednio wykształcona samoocena poprawia funkcjonowanie w społeczeństwie oraz zwiększa szacunek dla samego siebie i innych ludzi. Dogłębne zrozumienie swoich emocji i potrzeb jest sposobem na poznanie własnych możliwości, ograniczeń i problemów. Z badań wynika, że z naszym patrzeniem na siebie zawsze łączą się emocje. W momencie, w którym oceniamy siebie są to emocje pozytywne lub negatywne a nauczenie się samoakceptacji sprawia, że postrzegamy siebie jako kogoś wartościowego, godnego raczej szacunku niż potępienia. Dlatego nauczenie się samoakceptacji jest tak ważne.

Strategie radzenia sobie z emocjami

Do strategii radzenia sobie z emocjami zaliczane są między innymi:

• techniki poznawcze;
• techniki skoncentrowane na percepcji;
• aktywność fizyczna;
• praktyka i świadomość. 

Ostatnia odgrywa kluczową rolę w regulacji emocji, gdyż stosowanie i modyfikacja różnych technik powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb. Ważne jest wówczas zachowanie kontaktu ze Specjalistą.

Grupa wsparcia EMOCJE w psychopark.pl

W ofercie poradni Psychopark.pl znajduje się grupa wsparcia online „Naucz Się Swoich Emocji i Pokochaj Siebie”, przeznaczona dla osób pragnących lepiej zrozumieć swoje emocje i pracować nad samoakceptacją. Spotkania prowadzi doświadczony Psycholog, posiadający szeroką wiedzę w dziedzinie psychologii emocji. Terapia odbywa się w formie online, co pozwala na oszczędność czasu, gdyż pacjenci nie muszą dojeżdżać do poradni, by spotkać się z terapeutą. O zaletach pracy nad emocjami w większej niż jeden na jeden grupie przeczytasz w artykule “Zalety terapii grupowej – grupa wsparcia online”.

Zapraszamy do kontaktu 🙂

Zespół PsychoPark.pl

Bibliografia:

Ekman, P. (2011). Emocje ujawnione. Odkryj, co ludzie chcą przed tobą zataić i dowiedz się czegoś więcej o sobie. Sensus.

Tomkiewicz, A. (1996). Samoakceptacja w kontekście uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych. Roczniki teologiczne, 43(6), 161–174.